Disclaimer over Privacy en Publicatie van Beelden (English? Here!)
Sinds 25 mei 2018 is de Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van kracht. Voor journalistieke doeleinden gelden echter bepaalde uitzonderingen. Dit betekent dat de publicatie van beelden, waaronder beelden van personen, voertuigen, kentekens, huisnummers of gevels, mogelijk geen toestemming vereist, mits de beelden uitsluitend voor journalistieke doeleinden worden gebruikt.
Privacywet
Er bestaat in Nederland geen "Privacywet" . Privacywetgeving is verspreid over verschillende wetten, zoals de Auteurswet (Portretrecht), de Wet Bescherming Persoonsgegevens (Wbp) en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Deze wetten bevatten bepalingen over de privacy van natuurlijke personen, maar zijn niet samengebracht onder één enkele "Privacywet".
Toestemming voor Nieuwsfotografie
Wanneer een foto wordt gebruikt voor journalistieke doeleinden, is geen aparte toestemming vereist. Dit geldt ook wanneer de foto wordt opgeslagen in een beeldbank of doorverkocht, mits het gebruik beperkt blijft tot journalistieke doeleinden.
Voor de verwerking van persoonsgegevens voor journalistieke doeleinden zijn bepaalde artikelen en hoofdstukken van de AVG niet van toepassing, waaronder:
- Artikel 7, lid 3 (intrekken toestemming)
- Artikel 10 (verwerking van persoonsgegevens met betrekking tot strafrechtelijke veroordelingen)
- Hoofdstuk III (rechten van betrokkenen)
- Artikel 30 (register van verwerkingsactiviteiten)
- Artikel 33 t/m 43 (meldingsplicht datalekken, gegevensbeschermingsbeoordeling)
- Hoofdstuk V (doorgiften aan andere landen)
- Hoofdstuk VI (toezichthoudende autoriteit)
- Hoofdstuk VII (samenwerking tussen toezichthouders)
De uitzonderingen gelden niet alleen voor journalistieke doeleinden, maar ook voor academische, artistieke of literaire uitdrukkingsvormen.
Rechten van Betrokkenen
In journalistieke publicaties zijn de rechten die normaal gesproken voortvloeien uit de AVG grotendeels niet van toepassing. Dit houdt in dat een persoon wiens persoonsgegevens in een artikel of beeld worden genoemd:
- Geen recht heeft op vergetelheid: er kan niet worden gevraagd om de naam te verwijderen.
- Geen recht heeft op intrekking: toestemming voor publicatie kan niet worden ingetrokken.
- Geen recht heeft op rectificatie of inzage in de verwerking van persoonsgegevens.
- Geen recht heeft om bezwaar te maken tegen de verwerking.
- Geen recht heeft op dataportabiliteit, om persoonsgegevens van het medium te ontvangen.
Publicatie van Beelden op de Openbare Weg
Volgens het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), artikel 10, heeft iedereen het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op informatie. Dit betekent dat het is toegestaan om beelden te maken op de openbare weg en in openbare ruimtes, zonder dat daarvoor voorafgaande toestemming van de gefotografeerde persoon vereist is. Bij de publicatie van dergelijke beelden moeten de bepalingen van het Portretrecht en de Algemene Verordening Gegevensbescherming worden gerespecteerd.
Portretrecht en de Auteurswet
De Auteurswet bevat bepalingen over het Portretrecht, dat van toepassing is wanneer iemand herkenbaar wordt afgebeeld. Dit kan betrekking hebben op het gezicht, maar ook op kenmerkende lichaamshoudingen of attributen. De wet maakt onderscheid tussen portretten die in opdracht zijn gemaakt en die niet in opdracht zijn gemaakt. In het geval van foto’s die niet in opdracht zijn gemaakt, geldt dat publicatie in principe is toegestaan, tenzij de geportretteerde een "redelijk belang" heeft dat publicatie zou schaden, zoals in gevallen van privacy- of financieel belang. In dergelijke gevallen kan de Algemene Verordening Gegevensbescherming van toepassing zijn.
Kentekens en Privacy
Er wordt soms gevraagd om kentekens onherkenbaar te maken of om beelden met kentekens te verwijderen wegens privacyoverwegingen. Een kenteken is echter geen privégegeven, maar een identificerend element voor voertuigen dat openbaar wordt geregistreerd bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer. Iedereen kan basisinformatie over voertuigen opvragen aan de hand van het kenteken, maar dit betreft alleen niet-privacygevoelige gegevens.
Kentekens worden alleen herleidbare persoonsgegevens voor bepaalde overheidsdiensten, zoals de Belastingdienst of Politie. Voor deze diensten is het gebruik van kentekens alleen toegestaan wanneer dit noodzakelijk is voor hun werk, en niet voor publicaties van bijvoorbeeld mediakanalen.
Reclame-uitingen op Voertuigen en Panden
In sommige gevallen wordt er gevraagd om reclame-uitingen op voertuigen of bedrijfsnamen op panden onherkenbaar te maken. Echter, wanneer bedrijven ervoor kiezen om reclame-uitingen of bedrijfsnamen zichtbaar op voertuigen of panden aan te brengen, is dit een bewuste keuze van de eigenaar. Media zijn niet verplicht om deze informatie onherkenbaar te maken, aangezien het voertuig of pand hierdoor herkenbaar wordt gemaakt door de eigenaar zelf. Dit geldt voor zowel voertuigen als bedrijfsgebouwen met zichtbare reclame-uitingen vanuit de openbare ruimte.